Νοτιάς(2016)

Πρώτη προβολή: 14-01-2016

Η παραγωγή έχει ποιότητα. Οι ερμηνείες είναι άψογες. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι αυθεντικά και η φωτογραφία, με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας που τη χρησιμοποιεί έξοχα ο Μπουλμέτης, έχει τα χρώματα που παραπέμπουν πειστικά σε μια εποχή, που σφράγισε ανεξίτηλα την Ελληνική ιστορία και φυσικά όλα αυτά, επενδυμένα με τη μελωδική, γλυκιά και νοσταλγική μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα.

Όταν μιλάμε για αξιόλογο mainstream ελληνικό κινηματογράφο, εννοούμε ταινίες σαν κι αυτή. Ταινίες που αξιοποιούν τον κινηματογράφο όχι για να προβληματίσουν, αλλά για να ταξιδέψουν και να γεμίσουν με συναισθήματα αυτόν που πλήρωσε για να συμμετάσχει σε αυτήν την πνευματική και ψυχική εκδρομή. Και γι' αυτό παραμένει μια σημαντική και αξιόλογη ταινία που κλέβει τις εντυπώσεις, γιατί ο εμπορικός κινηματογράφος έτσι πρέπει να γίνεται.

Έχουμε μια πραγματικά αξιόλογη παραγωγή, που και θα σας συγκινήσει και θα σας κάνει να περάσετε ευχάριστα.. Αλλά κυρίως θα σας κάνει να ταξιδέψετε στις φανταστικές ιστορίες των χαρακτήρων της...

Το φιλμ του Μπουλμέτη είναι άρτιο, υπέροχο στη φωτογραφία, εντυπωσιακό στην αναπαράσταση της εποχής, στα κοστούμια, στον τρόπο που χρησιμοποιεί τα ειδικά εφέ για να ζωντανέψει όχι την εικόνα ενός τόπου, αλλά κυρίως την αίσθηση, τις αναμνήσεις. Κι εκεί είναι που πετυχαίνει ουσιαστικά, εκεί που κρίνεται (πετυχημένο) το στοίχημά του: στην ανθρωπογεωγραφία του, στη συναισθηματική απεικόνιση των ηρώων του, στα όνειρα και τις επιθυμίες που χτίζονται ή διαψεύδονται, στα όσα κερδίζουν ή χάνουν και στα όσα μαθαίνουν στη διαδικασία.

Η νέα ταινία του Τάσου Μπουλμέτη είναι μια κοινωνική κομεντί με φιλοσοφική διάθεση που έρχεται να μας θυμίσει μια εποχή εφηβικής αθωότητας που έφυγε, θέτοντας ως βασικό ζήτημα την ταυτόχρονη ενηλικίωση της κοινωνίας με τον κεντρικό ήρωα, και με εξαιρετικό και αισιόδοξο τρόπο αναπλάθει την εποχή, προβληματίζει και βάζει εντός της τον θεατή.

Ο Νοτιάς είναι μια γλυκιά και τρυφερή ταινία. Από την αρχή μέχρι το τέλος το κλίμα της είναι πολύ νοσταλγικό. Αναφέρεται σε ένα παρελθόν, που όσοι το έχουν ζήσει, το θυμούνται ως αθώο και γλυκό, ενώ για όσους δεν ζούσαν ακόμα εκείνη την εποχή, είναι κάτι οικείο που ακούγανε από τους γονείς.

Ο σκηνοθέτης εστιάζει στα πρόσωπα και στη πορεία τους στα χρόνια που περνούν, δε στέκεται σε περιττά πλάνα ή σε ασήμαντες αναφορές, περιγράφει πώς εξελίσσεται η ζωή των πρωταγωνιστών μέσα από την εξέλιξη του κινηματογράφου αλλά και της πολιτικής. Μου άρεσε που δε προσκολλήθηκε σε πολιτικά πιστεύω που θα κούραζαν και που δεν ήταν και ο σκοπός της ταινίας αυτός αλλά δείχνει πώς η αγάπη για τη καινοτομία, για την αλλαγή του συστήματος γενικότερα, μπορεί να δημιουργήσει κάτι καινούριο αρκεί να πηγάζει από τη καρδιά.

Σε επιφανειακό κομμάτι, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι το έργο είναι μια κωμωδία με ευαίσθητο χιούμορ, πιστό στην αισθητική της «Κουζίνας». Ο Μπουλμέτης, όμως, δεν αγγίζει μόνο επιδερμικά το θέμα του, αλλά το πάει ένα βήμα παραπέρα, μετατρέποντας το σινεμά σε μια διέξοδο μέσω της φαντασίας από τα δεινά. Και την αγάπη, αλλά και αλλαγή στους μύθους, προσωπικούς κι εθνικούς, εφάμιλλη της αναζήτησης όλων των Ελλήνων για κάτι καλύτερο.

Η ιστορία ενηλικίωσης ενός ευφάνταστου νεαρού στην Αθήνα της χούντας και της μεταπολίτευσης, σε ένα εξαιρετικά δομημένο μείγμα τρυφερότητας, χιούμορ, μύθων και ξεμπροστιαστικής αλήθειας για τη νεότερη ιστορία μας.

Ο «Νοτιάς» είναι μια μικρή, έξυπνη και δουλεμένη στην λεπτομέρεια ταινία που μιλάει - ναι, πολλές φορές με διάθεση να εξηγήσει τα αυτονόητα - για τη μεγάλη ανάγκη της Ιστορίας, για τους μύθους που δεν πρέπει να αλλάξουν, για τα ψέματα που είναι πιο αλήθινα από την πραγματικότητα, για όσα μπορούμε κάθε φορά να δούμε στο παρόν για το μέλλον. Μαζί και η επιβεβαίωση πως ο Τάσος Μπουλμέτης κάνει το δικό του σινεμά του δημιουργού – χωρίς ίχνος αλαζονίας από το ένδοξο δικό του παρελθόν, συνομιλώντας με ειλικρίνεια και τιμιότητα με τον θεατή σε ένα διαρκές συγκινησιακό debate του τι πέρασε και του τι έρχεται, τι θα έπρεπε να είχε γίνει διαφορετικά και τι θα έπρεπε να είχε αλλάξει.

Ο Τάσος Μπουλμέτης κάνει μια σοφιστικέ ταινία, στο μέτρο που εντάσσει τις μικρές στιγμές, τα βλέμματα ενός ήρωα που παρακολουθεί τις εξελίξεις και διστάζει να βγει μπροστά στη ζωή σε ένα γενικότερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, χωρίς να φωνάζει και να προτάσσει.

Μπολιασμένη με πολιτική και συναισθηματικές περιπέτειες, η ταινία θέλει να σε κάνει μια βόλτα στην τότε Αθήνα. Και η αλήθεια είναι ότι κάποιες στιγμές αυτό πετυχαίνει αρκετά, η αναβίωση των δρόμων με τα μοντέλα λεωφορείων και αυτοκινήτων της εποχής είναι συγκινητική – αν και το εναέριο πλάνο της Ομόνοιας δείχνει πιο ψηφιακό απ' όσο αντέχεις.

Το ευτύχημα για το «Νοτιά» είναι πως ο σκηνοθέτης του προσεγγίζει τις όποιες αποχρώσεις προλαβαίνουν να πάρουν οι αλληλοεμπλεκόμενες θεματικές του (έρωτας, ιστορία, μυθολογία, πολιτική, ιδεολογία, οικογένεια) με έναν τρόπο εύληπτο αλλά όχι νοηματικά και συμβολικά ισοπεδωτικό, κατά τα πρότυπα δηλαδή ενός τίμιου και ψυχαγωγικού λαϊκού σινεμά, ενώ παράλληλα καταθέτει ιδιαίτερη προσπάθεια προκειμένου να ταλαντώσει από το ασφαλές σημείο ισορροπίας τους που λέγεται στερεοτυπία, τους περισσότερους από τους χαρακτήρες της ταινίας, ανεξάρτητα από το φιλμικό χρόνο που καταλαμβάνει ο καθένας τους.

Αρτιότατη σε κάθε τεχνικό τομέα (σκηνογραφία, κοστούμια, κομμώσεις, φωτογραφία) η ταινία κυλά ευχάριστα, χωρίς κλυδωνισμούς, χωρίς «αγκάθια» και με την κάπως παιδική αφήγηση του Νιάρου (ενίοτε κουράζει γιατί το ηχόχρωμά της παραμένει ως το τέλος παιδικό). Ενα γενικότερο πρόβλημα της ταινίας πάντως, είναι αυτή ακριβώς η παρουσία του πρωταγωνιστή της, ένας παρατηρητής περισσότερο (ακόμη και στις ερωτικές σχέσεις του) που δείχνει απολύτως ακινητοποιημένος.

Φυσικά ο "Νοτιάς" δεν θα ήταν τόσο γοητευτικός δίχως την εξαιρετική δουλειά της φωτογραφίας, της σκηνογραφίας και της ενδυματολογίας. Και έχει σημειωθεί όντως σοβαρή δουλειά σε αυτούς τους τομείς, στο πως να απεικονιστεί πειστικότατα η Ελλάδα του τότε (κουστούμια, χτενίσματα, εξωτερικοί χώροι, τρόποι συμπεριφοράς) που φαίνεται να έχουν παραμεληθεί άλλοι, εξίσου σημαντικοί, όπως αυτός του σεναρίου.

Η δύναμη των ιστοριών και της φαντασίας απέναντι σε μια πεζή, συχνότερα αστεία και σπανιότατα καταθλιπτική καθημερινότητα αποτελεί την κεντρική κινηματογραφική ιδέα του «Νοτιά», την οποία υποστηρίζει ένα καλογραμμένο –αν και υπερβολικά «επεξηγηματικό»– σενάριο και υπηρετεί μια κομψή, αφηγηματικά στρωτή σκηνοθεσία.

Νοσταλγική, τρυφερή αλλά και γουστόζικη με αρκετό χιούμορ, η αυτοβιογραφική -ως ένα βαθμό- νέα ταινία του Τάσου Μπουλμέτη είναι ένα πολυεπίπεδο έργο.

Τίμια ως προς τις προθέσεις της η νέα δουλειά του Τάσου Μπουλμέτη , αλλά εκ του αποτελέσματος, οι προσδοκίες είναι χαμηλότερες, γιατί δεν επενδύει πάνω σε νέα υλικά, αλλά χρησιμοποιεί την ίδια κινηματογραφική μαγιά και φόρμα, δημιουργώντας μια πολιτικοιστορική συνέχεια της προηγούμενης του ταινίας, ουσιαστικά την «Πολίτικη Κουζίνα ΙΙ».

Οι νεότερες γενιές των σινεφίλ, ωστόσο, μάλλον θα νιώσουν κάπως άβολα μέσα σε όλη αυτήν τη "ρετρολαγνεία", αναζητώντας κάποια περαιτέρω σημεία επαφής με τους βασικούς χαρακτήρες της ταινίας, πέρα από τα προφανή. Σε αυτό δε βοηθά και το κάπως άνισο σενάριο, με τους ενίοτε απλοϊκούς διαλόγους, τις ελλιπείς σκιαγραφήσεις ορισμένων χαρακτήρων και κάποιες επιμέρους σκηνές που δεν λειτουργούν απόλυτα να σαμποτάρουν ως ένα σημείο τις καλές προθέσεις του σκηνοθέτη, που για μια ακόμη φορά στηρίζεται αρκετά (και) στο score της Ευανθίας Ρεμπούτσικα για να επιτύχει την συγκινησιακή φόρτιση του θεατή.

Στο σύνολό του, ο «Νοτιάς» δείχνει να κοπιάζει σε αναζήτηση ευρημάτων, τα οποία ενίοτε σε κερδίζουν (το «κόλπο» με τη βαλίτσα του Ωνάση είναι εξαιρετικό), αλλού σου κλείνουν το μάτι (η «πηγή» της χρήσης της λέξης «αλλαγή» από τους σοσιαλιστές) και κάπου πατάνε και στην ευκολία για λίγο γέλιο παραπάνω (όταν ο Σταύρος έχει τις πρώτες του... σηκωμάρες ή όταν το ενδυματολογικό των δημοτικών χορών συναντά τους... μοντέρνους ρυθμούς). Είναι ωραίες αυτές οι λεπτομέρειες, αλλά από κάτω... δεν αισθάνεσαι!