Ξεριζωμένοι(2023)

(Uprootings)  Πρώτη προβολή: 16-03-2023

Ιστορίες που η Αλεξανδράκη, γνωστή μας και από άλλα ωραία ντοκιμαντέρ («Ο αρσιβαρίστας και ο Άγγελος», Κωστής Παπαγιώργης, ο πιο γλυκός μισάνθρωπος»), αφηγείται διεξοδικά, με αμεσότητα, αφήνοντας τα πρόσωπά της να μας εκμυστηρευτούν απευθείας, χωρίς παρεμβολές, τις απαράδεκτα απάνθρωπες, βουτηγμένες σε μια μισαλλόδοξη ατμόσφαιρα, συγκινητικές ιστορίες τους (με την πιο συγκινητική εκείνη του κοριτσιού από το Αφγανιστάν).

Ακόμα κι έτσι, το ντοκιμαντέρ τής Αλεξανδράκη δεν παύει ν' αναδεικνύει με τρόπο συναισθηματικό κι αληθινό, τουλάχιστον στην πρώτη ύλη του, τα κατάμαυρα σημεία τής πρόσφατης Ιστορίας και την ανθρώπινη δύναμη για προσαρμογή και επιβίωση.

Σίγουρα το τελικό αποτέλεσμα κερδίζει από την αμεσότητα της κάθε εξομολόγησης και από την επιμονή της κινηματογράφησης του προσώπου, όμως θα χρειαζόταν μια πιο δημιουργική συρραφή των μαρτυριών για να ξεφύγει η όλη αίσθηση της ταινίας από αυτής ενός τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ.

Συγκινητικές αφηγήσεις αποκαλύπτουν γνωστές και άγνωστες πολιτικές εκμετάλλευσης. Μια ιδέα που αξιοποιείται περισσότερο ως podcast και λιγότερο ως κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ.

Μόνο για τα κανάλια

Οι μαρτυρίες είναι δυνατές και πιάνουν ένα μεγάλο χωροχρονικό φάσμα, σχεδόν 80 χρόνων. Ομως, είναι ατάκτως ερριμμένες και δεν βοηθούν τον θεατή να γνωρίσει στην ουσία τους αυτές τις ιστορίες που «γεννήθηκαν» σε συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές. Μόνο ό,τι μπορέσει να «πιάσει»...

Όλα τα πρόσωπα έχουν ενδιαφέρον, όλες οι ιστορίες ενίοτε συγκινούν. Όμως διάσπαρτα ειπωμένες, χωρίς ρυθμό και με μια επίπεδη, απαρχαιωμένη τηλεοπτική γραφή (κεφάλια που μιλούν) – για να μην αναφερθώ στην προχειρότητα του skype – οι επτά αυτές ιστορίες κάπου «χάνονται» στα 98' διάρκειας του ντοκιμαντέρ.

Με ομιλούσες κεφαλές, αφήγηση που δεν αφήνει πάντα την αίσθηση μιας αιτιοκρατίας και το ατυχές εύρημα της... λεύκανσης μέρους του κάδρου στις εξομολογήσεις μέσω υπολογιστή, που στα χαρτιά πρέπει να έμοιαζε πιο καλαίσθητο απ' όσο στην πράξη, αντιλαμβάνεσαι νωρίς ότι το αυστηρώς εννοούμενο κινηματογραφικό ενδιαφέρον του εγχειρήματος θα είναι ελάχιστο.

Ως αποτέλεσμα το όλο εγχείρημα μένει ριζωμένο στην ιδέα και δίνει την εντύπωση μιας ταινίας που έγινε επειδή μπορούσε κι επειδή έπρεπε. Είναι απολύτως κατανοητή η πρόθεση και η έρευνα που τη συνοδεύει, λείπει όμως η ουσία που θα τις επικοινωνήσει στο θεατή πέρα από το επίπεδο της καταγραφής.

Καταδικασμένο σε εξομολογητικές τακτικές, λιγότερο προσεγμένο στην οπτικοποίηση, μοιάζει περισσότερο με ένα ραδιοφωνικό ντοκουμέντο που η δύναμη του περιορίζεται στα πρόσωπα και τις ιστορίες.