Νοτιάς(2016)

Πρώτη προβολή: 14-01-2016

Το φιλμ του Μπουλμέτη είναι άρτιο, υπέροχο στη φωτογραφία, εντυπωσιακό στην αναπαράσταση της εποχής, στα κοστούμια, στον τρόπο που χρησιμοποιεί τα ειδικά εφέ για να ζωντανέψει όχι την εικόνα ενός τόπου, αλλά κυρίως την αίσθηση, τις αναμνήσεις. Κι εκεί είναι που πετυχαίνει ουσιαστικά, εκεί που κρίνεται (πετυχημένο) το στοίχημά του: στην ανθρωπογεωγραφία του, στη συναισθηματική απεικόνιση των ηρώων του, στα όνειρα και τις επιθυμίες που χτίζονται ή διαψεύδονται, στα όσα κερδίζουν ή χάνουν και στα όσα μαθαίνουν στη διαδικασία.

Ο «Νοτιάς» είναι μια μικρή, έξυπνη και δουλεμένη στην λεπτομέρεια ταινία που μιλάει - ναι, πολλές φορές με διάθεση να εξηγήσει τα αυτονόητα - για τη μεγάλη ανάγκη της Ιστορίας, για τους μύθους που δεν πρέπει να αλλάξουν, για τα ψέματα που είναι πιο αλήθινα από την πραγματικότητα, για όσα μπορούμε κάθε φορά να δούμε στο παρόν για το μέλλον. Μαζί και η επιβεβαίωση πως ο Τάσος Μπουλμέτης κάνει το δικό του σινεμά του δημιουργού – χωρίς ίχνος αλαζονίας από το ένδοξο δικό του παρελθόν, συνομιλώντας με ειλικρίνεια και τιμιότητα με τον θεατή σε ένα διαρκές συγκινησιακό debate του τι πέρασε και του τι έρχεται, τι θα έπρεπε να είχε γίνει διαφορετικά και τι θα έπρεπε να είχε αλλάξει.

Ο Τάσος Μπουλμέτης κάνει μια σοφιστικέ ταινία, στο μέτρο που εντάσσει τις μικρές στιγμές, τα βλέμματα ενός ήρωα που παρακολουθεί τις εξελίξεις και διστάζει να βγει μπροστά στη ζωή σε ένα γενικότερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, χωρίς να φωνάζει και να προτάσσει.

Η δύναμη των ιστοριών και της φαντασίας απέναντι σε μια πεζή, συχνότερα αστεία και σπανιότατα καταθλιπτική καθημερινότητα αποτελεί την κεντρική κινηματογραφική ιδέα του «Νοτιά», την οποία υποστηρίζει ένα καλογραμμένο –αν και υπερβολικά «επεξηγηματικό»– σενάριο και υπηρετεί μια κομψή, αφηγηματικά στρωτή σκηνοθεσία.

Το ευτύχημα για το «Νοτιά» είναι πως ο σκηνοθέτης του προσεγγίζει τις όποιες αποχρώσεις προλαβαίνουν να πάρουν οι αλληλοεμπλεκόμενες θεματικές του (έρωτας, ιστορία, μυθολογία, πολιτική, ιδεολογία, οικογένεια) με έναν τρόπο εύληπτο αλλά όχι νοηματικά και συμβολικά ισοπεδωτικό, κατά τα πρότυπα δηλαδή ενός τίμιου και ψυχαγωγικού λαϊκού σινεμά, ενώ παράλληλα καταθέτει ιδιαίτερη προσπάθεια προκειμένου να ταλαντώσει από το ασφαλές σημείο ισορροπίας τους που λέγεται στερεοτυπία, τους περισσότερους από τους χαρακτήρες της ταινίας, ανεξάρτητα από το φιλμικό χρόνο που καταλαμβάνει ο καθένας τους.

Αρτιότατη σε κάθε τεχνικό τομέα (σκηνογραφία, κοστούμια, κομμώσεις, φωτογραφία) η ταινία κυλά ευχάριστα, χωρίς κλυδωνισμούς, χωρίς «αγκάθια» και με την κάπως παιδική αφήγηση του Νιάρου (ενίοτε κουράζει γιατί το ηχόχρωμά της παραμένει ως το τέλος παιδικό). Ενα γενικότερο πρόβλημα της ταινίας πάντως, είναι αυτή ακριβώς η παρουσία του πρωταγωνιστή της, ένας παρατηρητής περισσότερο (ακόμη και στις ερωτικές σχέσεις του) που δείχνει απολύτως ακινητοποιημένος.

Στο σύνολό του, ο «Νοτιάς» δείχνει να κοπιάζει σε αναζήτηση ευρημάτων, τα οποία ενίοτε σε κερδίζουν (το «κόλπο» με τη βαλίτσα του Ωνάση είναι εξαιρετικό), αλλού σου κλείνουν το μάτι (η «πηγή» της χρήσης της λέξης «αλλαγή» από τους σοσιαλιστές) και κάπου πατάνε και στην ευκολία για λίγο γέλιο παραπάνω (όταν ο Σταύρος έχει τις πρώτες του... σηκωμάρες ή όταν το ενδυματολογικό των δημοτικών χορών συναντά τους... μοντέρνους ρυθμούς). Είναι ωραίες αυτές οι λεπτομέρειες, αλλά από κάτω... δεν αισθάνεσαι!

Η παραγωγή έχει ποιότητα. Οι ερμηνείες είναι άψογες. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι αυθεντικά και η φωτογραφία, με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας που τη χρησιμοποιεί έξοχα ο Μπουλμέτης, έχει τα χρώματα που παραπέμπουν πειστικά σε μια εποχή, που σφράγισε ανεξίτηλα την Ελληνική ιστορία και φυσικά όλα αυτά, επενδυμένα με τη μελωδική, γλυκιά και νοσταλγική μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα.

Όταν μιλάμε για αξιόλογο mainstream ελληνικό κινηματογράφο, εννοούμε ταινίες σαν κι αυτή. Ταινίες που αξιοποιούν τον κινηματογράφο όχι για να προβληματίσουν, αλλά για να ταξιδέψουν και να γεμίσουν με συναισθήματα αυτόν που πλήρωσε για να συμμετάσχει σε αυτήν την πνευματική και ψυχική εκδρομή. Και γι' αυτό παραμένει μια σημαντική και αξιόλογη ταινία που κλέβει τις εντυπώσεις, γιατί ο εμπορικός κινηματογράφος έτσι πρέπει να γίνεται.

Η ιστορία ενηλικίωσης ενός ευφάνταστου νεαρού στην Αθήνα της χούντας και της μεταπολίτευσης, σε ένα εξαιρετικά δομημένο μείγμα τρυφερότητας, χιούμορ, μύθων και ξεμπροστιαστικής αλήθειας για τη νεότερη ιστορία μας.